Προς Τους κ.κ. Εισαγγελείς Εφετών του Κράτους

Για το θέμα της αναγραφής ή όχι ως Χριστιανών των Μαρτύρων του Ιεχωβά στις ληξιαρχικές πράξεις που αναφέρεται στο υπ' αριθμ. 1519/26.4.2001 έγγραφο της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, το οποίο μας υποβλήθηκε με την υπ' αριθμ. 2544/8.5.2001 αναφορά του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, παρακαλούμε να γνωρίσετε στους Εισαγγελείς Πρωτοδικών της περιφερείας σας τα ακόλουθα:

Στις ληξιαρχικές πράξεις γεννήσεως, γάμου και θανάτου σύμφωνα με τα άρθρα 22 παρ. 1 στοιχ. ε', 31 στοιχ. α' και 34 παρ. 1 στοιχ. γ' του Ν. 344/1976 καταχωρίζεται υποχρεωτικώς, μεταξύ των άλλων, το θρήσκευμα των γονέων του νεογνού, των συζύγων και του θανόντος αντιστοίχως (αλλά στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως νεογνού, που δηλώθηκε ως εξώγαμο, μόνο της μητέρας αυτού σύμφωνα με το άρθρο 12 του Π.Δ/τος 850/1976), όπως δηλώνεται από τους προς δήλωση υπόχρεους, οι οποίοι αναφέρονται στα άρθρα 21, 30 και 33 αυτού. Αποκλειστικώς δε αρμόδιοι προς κατάρτιση των πράξεων τούτων και τη, στη συνέχεια, καταχώριση τους στα αντίστοιχα οικεία βιβλία είναι ο Ληξίαρχος του τόπου, όπου έλαβε χώρα το γεγονός, και ο Προϊστάμενος της Ελληνικής Προξενικής Αρχής στην αλλοδαπή σύμφωνα με τα άρθρα 4 στοιχ. β', 5, 40 παρ. 1 και 43 του εν λόγω νομοθετήματος. Αν αυτοί, αμφισβητώντας τυχόν τη νομιμότητα της περί του θρησκεύματος αναφοράς του δηλούντος, αρνηθούν την καταχώριση της σχετικής δηλώσεως και, συνακολούθως, την κατάρτιση της ληξιαρχικής πράξεως, που ζητείται, ο δηλών και κάθε άλλος, ο οποίος έχει έννομο συμφέρον, μπορεί να μπορεί να προσφύγει στο κατά τόπο αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο κατά τη διαδικασία του άρθρου 791 του Κ.Ποιν.Δικον., που εφαρμόζεται αναλόγως σ' αυτή την περίπτωση, δεδομένου ότι η κατάρτιση ληξιαρχικής πράξεως περί της γεννήσεως, του γάμου και του θανάτου αφορά και έννομες σχέσεις ιδιωτικού δικαίου, οι δε παραπάνω αρμόδιοι για τη σύνταξη της είναι εξωδικαστικά όργανα της εκούσιας δικαιοδοσίας (Κων. Μπέη Πολιτική Δικονομία υπό το άρθρο 791, παρ. 4 αριθμ. 2, σελ. 659/660). Αντιθέτως, αν έχει καταχωρισθεί στη ληξιαρχική πράξη η περί του θρησκεύματος αναφορά του δηλώσαντος, όπως ακριβώς δηλώθηκε, και εκ των υστέρων αμφισβητηθεί η νομιμότητα της τοιαύτης δηλώσεως από τρίτον, που έχει έννομο συμφέρον, υπόκειται πλέον διοικητική διαφορά, η οποία πρέπει ν' αχθεί στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια, εφόσον ο Ληξίαρχος ή ο Προϊστάμενος της Ελληνικής Προξενικής Αρχής αρνείται και, παραλλήλως, αντιτίθεται εκείνος, τον οποίο η κρίσιμη ληξιαρχική πράξη αφορά. Ενταύθα σημειώνεται ότι αν αμφισβητηθεί εκ των υστέρων από τον υπόχρεο προς δήλωση η περί του θρησκεύματος αναφορά, που έχει καταχωρισθεί στη ληξιαρχική πράξη, με τον ισχυρισμό ότι ήταν πεπλανημένη είτε ότι μετέβαλε θρήσκευμα, θα εφαρμοσθεί η διάταξη του άρθρου 14 την Ν. 344/1976, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 14 παρ 6 του Ν 2503/1977, και σε περίπτωση αρνήσεως του Ληξιάρχου ή του Προϊσταμένου της Ελληνικής Προξενικής Αρχής, ο δηλώσας ή κάθε άλλος, που έχει έννομο συμφέρον, θα πρέπει να προσφύγει στο Μονομελές Πρωτοδικείο, αν εντεύθεν θίγοντας έννομες σχέσεις ιδιωτικού δικαίου, άλλως στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια προς άρση της ανωμαλίας. Τέλος, τονίζεται πως σ' όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει έδαφος εισαγγελικής παρεμβάσεως, αφού κατά το άρθρο 13 παρ. 2 του Ν. 344/1976 τοιαύτη παρέμβαση χωρεί μόνο προς διόρθωση σφαλμάτων, που προφανώς από παραδρομή παρεισέφρησαν στη ληξιαρχική πράξη, και υπό την απαραίτητη προϋπόθεση πως συμφωνεί ο Ληξίαρχος, καθόσον σε περίπτωση ασυμφωνίας αυτού τα εν λόγω σφάλματα διορθώνονται μόνο με δικαστική απόφαση (2/1975 γνωμοδότηση μας).-

Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου

Αγγελος Βασιλόπουλος