Αριθμός 1290/1989
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Α΄ Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους δικαστές: Νικόλαο Σακελλαρόπουλο, Αντιπρόεδρο, Χρήστο Πλουμή, Αριστείδη Παπαθανασίου, Νικόλαο Παπαθανασίου, και Δημ.-Αιμ.Παπαγεωργίου Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 2 Οκτωβρίου 1989, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Σπύρου Αλεξόπουλου (ο Εισαγγελέας είχε κώλυμα να μετάσχει) και του γραμματέα Χαράλαμπου Λύγκα, για να δικάσει μεταξύ:

Τ η ς  αναιρεσείουσας: της εδρεύουσας στο 'Αγιο Όρος Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Σ.Π., νομίμως εκπροσωπουμένης, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Μ.Β., ο οποίος στο ακροατήριο διόρισε πληρεξούσιο και το δικηγόρο Α.Β..

Τ ω ν  αναιρεσίβλητων: 1)της Α.Ε. υπό την επωνυμία "ΣΕΚΑ Α.Ε."Σταθμοί Εφοδιασμού Πλοίων δια καυσίμων", νομίμως εκπροσωπουμένης, 2) της εδρεύουσας στο Άγιο Όρος Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Ξ., νομίμως εκπροσωπουμένης και 3) του Ελληνικού Δημοσίου, νομίμως εκπροσωπουμένου δια του κ. Υπουργού Οικονομικών. Εκπροσωπήθηκαν η 1η από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Ν.Π.,ο οποίος διόρισε και τον Σ.Λ., η 2η από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Δ.Π. και το 3ο από τον Κων. Μπακάλη, Πάρεδρο Διοικήσεως.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 5-10-1979 αγωγή που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιώς. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 1300/1983 του ίδιου Δικαστηρίου και 458/1985 του Εφετείου Πειραιώς. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητά η αναιρεσείουσα με την από 10-12- 1985 αίτηση.

Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω, ο εισηγητής Αρεοπαγίτης Αριστείδης Παπαθανασίου ανάγνωσε την έκθεσή του, οι πληρεξούσιοι της αναιρεσείουσας ζήτησαν την παραδοχή της αιτήσεως και οι πληρεξούσιοι των αναιρεσίβλητων την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου στην δικαστική δαπάνη.

Ο Εισαγγελέας πρότεινε την παραδοχή του δευτέρου λόγου και την απόρριψη των υπολοίπων λόγων αναιρέσεως.

Σ κέ φ τ η κ ε  κ α τ ά  τ ο  Ν ό μ ο

Επειδή η κρινόμενη αίτηση αναιρέσεως καθ' όσον στρέφεται κατά της Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Ξ. του Αγίου 'Ορους και του Ελληνικού δημοσίου δεν περιέχει κανένα λόγο αναιρέσεως και πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.

Επειδή ο πρώτος λόγος αναιρέσεως είναι απορριπτέος και κατά τα δύο από τα άρθρ.559 αριθ.1 και 19 Κ.Πολ.Δ. μέρη του, ως αόριστος, γιατί δεν αναφέρεται, όπως έπρεπε για να είναι ορισμένος στην πρώτη περίπτωση ποιες είναι οι διατάξεις του ουσιαστικού νόμου που παραβιάστηκαν και με ποιο τρόπο συντελέστηκε η παραβίαση τους, στην άλλη δε σε τι συνίσταται η αποδιδόμενη στην προσβαλλόμενη απόφαση πλημμέλεια της έλλειψης νόμιμης βάσης.

Επειδή από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 2, 90, 100 και 181 του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους, που ψηφίστηκε από την έκτακτη διπλή σύναξη των αντιπροσώπων των είκοσι Ιερών Μονών και εγκρίθηκε με το από 10/19-9-1926 ν.δ., έχει δε κατά το άρθρ. 44 αυτού, ισχύ νόμου, συνάγεται ότι η για το αναπαλλοτρίωτο διάταξη του άρθρ. 181 αυτού, αφορά μόνο την ακίνητη περιουσία των Ιερών Μονών, που βρίσκεται μέσα στην περιοχή της Χερσονήσου του Αγίου Όρους(Α.Π.Ολομ.177/1976). Και ναι μεν για την εκποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ιερών Μονών, που βρίσκεται εκτός των ορίων του Αγίου Όρους απαιτείται, κατά το άρθρο 90 του Κ.Χ.Α.Ο., απόφαση της Ιεράς Σύναξης, η ακυρότητα όμως που προέρχεται από την παράλειψη αυτή είναι σχετική και μπορεί να προβληθεί μόνο από τους συμβαλλομένους ή από την Ιερή Κοινότητα και όχι από οποιοδήποτε άλλο τρίτο. Συνεπώς το Εφετείο, απορρίπτοντας το λόγο της ένδικης αγωγής, που αναφερόταν σε απόλυτη ακυρότητα της επίμαχης δικαιοπραξίας, η οποία έχει ως αντικείμενο την εκποίηση από την Ιερά Μονή Ξ. Αγίου Όρους προς την αναιρεσίβλητη εταιρία ακίνητης περιουσίας, η οποία βρίσκεται εκτός των ορίων του, επί τω λόγω ότι για την εκποίηση αυτή δεν προηγήθηκε άδεια της Ιεράς Σύναξης, με το αιτιολογικό ότι η ακυρότητα από την παράλειψη αυτή είναι σχετική και μπορεί να προταθεί μόνο από την πωλήτρια ανωτέρω Ιερά Μονή, και όχι από την αναιρεσείουσα τρίτη, ούτε τις ανωτέρω, ούτε καμιά άλλη διάταξη ουσιαστικού νόμου παραβίασε και συνεπώς πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο, υποστηρίζων το αντίθετο, τρίτος λόγος αναιρέσεως.

Επειδή κατά το άρθρο 1 του ν.δ. 124/1969 «περί της κατά τον Καταστατικόν Χάρτην Αγίου Όρους ασκήσεως εποπτείας υπό του διοικητού Αγίου Όρους», υπό την ισχύ του οποίου καταρτίστηκε η επίμαχη δικαιοπραξία, οι αποφάσεις που εκδίδονται από την Ιερή Κοινότητα του Αγίου Όρους ή τις υπόλοιπες μοναστηριακές αρχές, υποβάλλονται υποχρεωτικώς και στον Διοικητή του Αγίου Όρους, ο οποίος ασκώντας την εποπτεία που έχει από το Σύνταγμα, ως προς το διοικητικό μέρος των Αγιορειτικών καθεστώτων, ελέγχει αν αυτές εκδόθηκαν σύμφωνα προς τις διατάξεις του Καταστατικού Χάρτου, των Εσωτερικών Κανονισμών των Μονών και τις Κανονιστικές διατάξεις. Ο Διοικητής, διαφωνώντας ως προς την νομιμότητα της απόφασης, μπορεί να αναπέμψει αυτήν στην αρχή που την εξέδωσε μετά των παρατηρήσεων του ή ν'απευθυνθεί στον Υπουργό των Εξωτερικών, ο οποίος και αποφαίνεται τελικώς. Από την διάταξη αυτή συνάγεται ότι η ανωτέρω υποχρέωση αφορά το «διοικητικό μέρος» μόνο των αγιορειτικών καθεστώτων και δεν τίθεται πάντως επί ποινή ακυρότητας.'Ετσι κρίνοντας και το Εφετείο και απορρίπτοντας τον συναφή λόγο της ένδικης αγωγής για ακυρότητα της επίμαχης δικαιοπραξίας, δεν παραβίασε τη διάταξη, που προαναφέρθηκε και συνεπώς πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο, υπστηρίζων το αντίθετο, τέταρτος λόγος αναιρέσεως.

Επειδή ορίζεται με το άρθρο μόνο του Ν.2148/1952 «περί τροπ. του Ν.3250/1924 ''περί απαγορεύσεως δικαιοπραξιών επί ακινήτων"» όπως η παρ. 2 αντικαταστάθηκε εν μέρει με το άρθρο 73 παρ.2 του ΝΔ 2185/1952 «περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως κτημάτων προς αποκατάσταση ακτημόνων καλλιεργητών και κτηνοτρόφων» 1. οι παράγραφοι 1,2, και 3 του άρθρ. 2 του Ν.3250/1924 αντικαταστάθηκαν ούτω : «Απαγορεύεται επί ποινή απολύτου ακυρότητος η δια πράξεων εν ζωή καθ' οιονδήποτε τρόπον μεταβίβασις ή διανομή ή σύστασις οιουδήποτε εμπράγματου δικαιώματος επί αγροτικών ακινήτων ανηκόντων εις φυσικά και νομικά πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου ως προς την πέραν των 250 στρεμμάτων έκτασιν κατ' ιδιοκτήτην, 2. Το αυτό ισχύει και επί αγροτικών κτημάτων οιασδήποτε εκτάσεως ανηκόντων εις την εκκλησιαστικήν εν γένει περιουσίαν και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου δικαίου, 3. Αι απαγορεύσεις των προηγουμένων παραγράφων δύνανται ν'αρθώσι δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας μετά γνώμην του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Εποικισμού. Με το άρθρο δε 38 του παραπάνω Ν.Δ. 2185/1952 ότι «εξαιρείται της κατά το άρθρο 104 του Συντάγματος απαλλοτριώσεως και της αναγκαστικής μισθώσεως Α) Η αγροτική περιουσία των κάτωθι εκ του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εξαρτωμένων Ιερών Μονών α) Αγίου 'Ορους.....». Ήδη με τον δεύτερο λόγο αναιρέσεως, με τον οποίο προσβάλλεται η αναιρεσιβαλλομένη απόφαση για παραβίαση του άρθρου μόνου του Ν. 2148/1952, γεννάται ζήτημα γενικωτέρου ενδιαφέροντος, συνιστάμενο στο αν, μετά την εξαίρεση από την απαλλοτρίωση, σε εφαρμογή του άρθρου 104 του Συντάγματος 1952, της αγροτικής περιουσίας των Ιερών Μονών, που αναφέρονται στο άρθρο 38 του Ν.Δ. 2185/1952, έχει εφαρμογή και επ'αυτών (Μονών), η απαγόρευση, που θεσπίζεται με το άρθρο μόνο του Ν.2148/1985, εν όψει του ότι ο λόγος για τον οποίο εκδόθηκε ο νόμος αυτός, συνίσταται, κατά την εισηγητική του έκθεση, στην εξασφάλιση των απαλλοτριώσεων, σε εφαρμογή του άρθρου 104 του Συντάγματος 1952, από τις οποίες όμως εξαιρέθηκε η αγροτική περιουσία των ανωτέρω Μονών με το προαναφερόμενο άρθρο 38 του Ν.Δ. 2185/1952. Συνεπώς ο ανωτέρω λόγος πρέπει να παραπεμφθεί για εξέταση στην Ολομέλεια (άρθρ. 563 παρ.2 Κ.Πολ.Δ.).

Γ ι α  τ ο υ ς  λ ό γ ο υ ς  α υ τ ο ύ ς

Απορρίπτει την από 10-12-1985 αίτηση της Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Σ.Π. για αναίρεση της 458/1985 απόφασης του Εφετείου Πειραιά, καθό μέρος στρέφεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου και Ιεράς Κοινοβιακής Μονής Ξ..

Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στη δικαστική δαπάνη των ανωτέρω αναιρεσιβλήτων, οριζόμενη σε είκοσι χιλιάδες (20.000) δρχ. για το Ελληνικό Δημόσιο, που δεν κατέθεσε προτάσεις και πενήντα πέντε χιλιάδες (55.000) δρχ. για την Ιερά Κοινοβιακή Μονή Ξ..

Παραπέμπει την εξέταση του δευτέρου λόγου αναιρέσεως στην Ολομέλεια.

Απορρίπτει κατά τα λοιπά την ίδια αίτηση καθό μέρος στρέφεται κατά της πρώτης αναιρεσίβλητης Α.Ε.«ΣΕΚΑ Σταθμοί Εφοδιασμού Πλοίων δια καυσίμων» και

Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στη μέχρι τώρα δικαστική δαπάνη της ανωτέρω αναιρεσίβλητης εταιρίας, οριζόμενη σε πενήντα πέντε χιλιάδες (55.000) δραχμές.

Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 24 Νοεμβρίου 1989. Ο
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύτηκε εκτάκτως σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο στις 8 Δεκεμβρίου 1989.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ