Αριθμός 692/1993

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Δ'

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 26 Ιανουαρίου 1993 με την εξής σύνθεση : Τ. Κούνδουρος, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου, που είχε κώλυμα, Μ. Βροντάκης, Γ. Ανεμογιάννης, Σύμβουλοι, Δ. Γρατσίας, Σ. Χρυσικοπούλου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Α. Κολιοπούλου.

Γ ι α  να δικάσει την από 27 Νοεμβρίου 1992 αίτηση:

Τ ω ν : 1) Ε. Τ. - Μ., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Π. αρ. 22, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Χ.Π.(...), που τον διόρισε με ειδικό πληρεξούσιο, 2) Α. Χ., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Π. και Αγ. Ι. αρ. 18, η οποία παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Χρ. Πολίτη, στον οποίο δόθηκε προθεσμία 7 ημερών για τη νομιμοποίησή του, 3) Α. Λ. - Μ., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Μ. αρ. 13, 4) Β. Γ. Π., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Π. αρ. 20, 5) Α.Γ.Π., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Μ. αρ. 5, 6) Α. Ν. Π., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Π. αρ. 13, 7) Η. Δ. Μ., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Π. αρ. 27, 8) Π. Γ., κατοίκου Κατιρλί Κ., οδός Π. αρ. 14 και 9) Σωματείου με την επωνυμία "Σύλλογος Κατιρλιωτών Θεσσαλονίκης - 'Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος", που εδρεύει στην Κ. Θεσσαλονίκης, οι οποίοι παρέστησαν με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Χ. Π., που τον διόρισαν με ειδικό πληρεξούσιο,

κ α τ ά  της Ι. Ε. της Ελλάδος, η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Ν. Λ. (...), που τον διόρισε με απόφασή του το Δ.Σ. της Ι. Σ.,

κ α ι  κατά των παρεμβαινόντων : 1) της Ι. Μ. Ν. Κρήνης και Κ. και 2) του Ι. Ν. Α. Ι. Π. Κ., οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Η. Π. (...), που τον διόρισε με απόφασή του το Δ.Σ. της Μ.

Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν : α) η υπ' αριθ. 1246/29.7.92 πράξη της Ι. Σ. της Ε. της Ελλάδος περί χορηγήσεως αδείας κατεδαφίσεως του Ι. Ν. Α. Ι. του Π. Κ., β) η υπ' αριθ. 1233/17.7.92 πράξη της ίδιας Ι. Σ., αδείας ανεγέρσεως εν συνεχεία νέου ναού και κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Δ. Γρατσία. Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τον πληρεξούσιο των παρεμβαινόντων και τον πληρεξούσιο της Ε. της Ελλάδος, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της. Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, κ α ι

Α φ ο ύ  μ ε λ έ τ η σ ε  τ α  σ χ ε τ ι κ ά  έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε  κ α τ ά  τ ο  Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την υπό κρίση αίτηση έχουν καταβληθεί τα νόμιμα τέλη (1665679 και 1665680/92 διπλότυπα εισπράξεως της Δ.Ο.Υ. Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών) και το παράβολο (607128 και 2465515/92 ειδικά έντυπα παραβόλου).

2. Επειδή με την υπ' αριθμ. 994/7.11.1990 άδεια της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος επετράπη η ανέγερση νέου ιερού ναού στην θέση του υφισταμένου παλαιού ενοριακού ναού του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλαμαριάς (Κατιρλί) της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς, ενώ με την υπ' αριθμ. 1056/28.4.1991 άδεια της αυτής Αρχής επετράπη η κατεδάφιση του ως άνω παλαιού ναού. Ακολούθησε η έκδοση της υπ' αριθμ. ΔΠ/ΠΜ/59356/1831/90/2.9.1991 αποφάσεως του Νομάρχη Θεσσαλονίκης "Αναθεώρηση τμήματος του σχεδίου πόλεως του Δήμου Καλαμαριάς Ν. Θεσσαλονίκης" (Δ' 671/3.10.1991), με την οποία τροποποιήθηκε, διά μετατοπίσεως της οικοδομικής γραμμής, το διάγραμμα καλύψεως του ακινήτου επί του οποίου έχει ανεγερθεί ο αναφερθείς παλαιός ναός, και κατέστη δυνατή η ανέγερση μεγαλύτερου ναού στην ίδια θέση. Εν όψει τούτου, του υπ' αριθμ. 1560/20.3.1992 εγγράφου του Υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης, κατά το οποίο ο υπό κατεδάφιση παλαιός ναός δεν μπορεί να θεωρηθεί διατηρητέο κτίριο και, τέλος, του υπ' αριθμ. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ.34/16133/323/3.4.1992 εγγράφου του Υπουργείου Πολιτισμού, περί μη κηρύξεως του αυτού ναού ως έργου τέχνης χρήζοντος κρατικής προστασίας, εκδόθηκε η υπ' αριθμ. 1178/20.4.1992 άδεια της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, περί κατεδαφίσεως του εν λόγω ναού και η υπ' αριθμ. 1179/20.4.1992 άδεια του αυτού οργάνου περί ανεγέρσεως νέου ναού στην ίδια θέση. Στη συνέχεια όμως, μετά τήρηση του προβλεπομένου στο νόμο (άρθρο 47 παρ. 2 του Ν. 590/77, Α' 146, όπως έχει συμπληρωθεί με το άρθρο 29 παρ. 7 του Ν. 1577/85, Α' 210) τύπου της γνωμοδοτήσεως της οικείας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (βλ. το υπ' αριθμ. 26/23.6.1992 Πρακτικό της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Κεντρικού Τομέα της Διευθύνσεως Πολεοδομίας της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης) εκδόθηκε νέα, υπ' αριθμ. 1233/17.7.1992 άδεια της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος περί ανεγέρσεως νέου Ιερού ναού στην θέση του υφισταμένου παλαιού ναού του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλαμαριάς καθώς και νέα, υπ' αριθμ. 1240/29.7.1992 άδεια της αυτής Αρχής περί κατεδαφίσεως του παλαιού ναού. Τέλος, με την υπ' αριθμ. 10/22.1.1993 άδεια του Τμήματος Πολεοδομίας του Δήμου Καλαμαριάς, εκδοθείσα προδήλως εν όψει της υπ' αριθμ. 1233/17.7.1992 αδείας ανεγέρσεως νέου ναού, επετράπη η κοπή έξι εκ των ευρισκομένων επί του οικείου ακινήτου δένδρων. 'Ηδη με την υπό κρίση αίτηση, εγκύρως συμπληρουμένη με το από 6.1.1993 δικόγραφο προσθέτων λόγων, ζητείται η ακύρωση των ανωτέρω υπ' αριθμ. 1233/17.7.1992 και 1240/29.7.1992 αδειών (της τελευταίας μνημονευομένης στο δικόγραφο, εκ προφανούς παραδρομής, υπό τα στοιχεία 1246/29.7.1992).

3. Επειδή το δικόγραφο της αιτήσεως υπογράφεται από δικηγόρο ως πληρεξούσιο των αιτούντων. Κατά τη συζήτηση όμως της υποθέσεως στο ακροατήριο η Α.Χ., δεύτερη από τους αιτούντες, δεν παρέστη με πληρεξούσιο δικηγόρο ούτε εμφανίσθηκε η ίδια για να εγκρίνει την άσκηση του ενδίκου μέσου, ούτε, τέλος, προσεκόμισε συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο προς τον υπογράφοντα το δικόγραφο δικηγόρο. Εν όψει τούτου, η υπό κρίση αίτηση, κατά το μέρος που ασκείται από την ανωτέρω, είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 27 του Π.Δ/τος 18/89 (Α' 8).

4. Επειδή στη δίκη παρεμβαίνουν με κοινό δικόγραφο η Ιερά Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς και ο Ενοριακός Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλαμαριάς, που αποτελούν κατά νόμο Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (βλ. άρθρα 1 παρ. 4 και 36 παρ. 1 του Ν. 590/77 και άρθρο 2 παρ. 1 του υπ' αριθμ. 8/28.9.1979 - 5.1.1980 Κανονισμού της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος "Περί Ιερών Ναιών και Ενοριών", Α' 1). Η παρέμβαση ασκείται με πρόδηλο έννομο συμφέρον, δοθέντος ότι, κατά τα ήδη εκτεθέντα, οι προσβαλλόμενες άδειες αφορούν στην ανέγερση του νέου ενοριακού ναού του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλαμαριάς και στην κατεδάφιση του υφισταμένου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς.

5. Επειδή οι προσβαλλόμενες άδειες, εκ των οποίων η πρώτη (άδεια ανεγέρσεως νέου ναού) εκδόθηκε κατόπιν νεωτέρου στοιχείου, ήτοι της (επιβαλλομένης άλλωστε εκ του νόμου) γνωμοδοτήσεως της οικείας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, ενώ η δεύτερη (άδεια κατεδαφίσεως του υφσταμένου ναού) εκδόθηκε εν όψει ακριβώς της εκδόσεως της ανωτέρω νέας αδείας ανεγέρσεως ναού, αντικατέστησαν τις προγενέστερες (υπ' αριθμ. 1178/20.4.1992 και 1179/20.4.92) άδειες της Ιεράς Συνόδου με το αυτό αντικείμενο και έχουν, ως εκ τούτου, εκτελεστό χαρακτήρα, είναι δε και συναφείς, εφ' όσον η δεύτερη εξ αυτών εκδόθηκε κατ' επίκληση της πρώτης.

6. Επειδή η υπό κρίση αίτηση ασκείται με έννομο συμφέρον από εκείνους εκ των αιτούντων οι οποίοι νομιμοποιήθησαν, δεδομένου ότι εξ αυτών οι Ε. Τ. - Μ., Α. Λ.- Μ., Β. Π., Α.Π., Α.Π., Η. Μ. και Π.Γ. φέρονται ως περίοικοι του υφισταμένου ενοριακού ναού, ενώ το αιτούν σωματείο "Σύλλογος Καρτιλιωτών Θεσσαλονίκης - 'Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος" έχει, κατά το καταστατικό του, ως σκοπό, μεταξύ άλλων και "την δημιουργία των προϋποθέσεων για την διασφάλιση, έρευνα και προβολή της παράδοσης του τόπου καταγωγής των μελών του (Κατιρλί Μικράς Ασίας)", όπως δε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο ιερός ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλαμαριάς ιδρύθηκε το πρώτον από πρόσφυγες προερχόμενους από το Κατιρλί της Μικράς Ασίας. Οι αιτούντες ομοδικούν εξ άλλου παραδεκτώς, εφ' όσον προβάλλουν κοινούς λόγους ακυρώσεως, ερειδομένους, επί της αυτής νομικής και πραγματικής βάσεως.

7. Επειδή το Ν.Δ/γμα της 17 - 28.12.1923 "Περί ενοριακών ναών και εφημερίων" (Α' 382) όριζε στο άρθρο 44 ότι : "Προς ανέγερσιν . . . . ιερών ναών . . . . απαιτείται : 1. Αναγραφή της σχετικής δαπάνης ή της εκτάκτου πιστώσεως κατά τα κεκανονισμένα εις τουν οικείον προϋπολογισμόν. 2. Ειδική πράξις της οικείας Ενοριακής Επιτροπείας. 3. Γνωμοδότησις του οικείου Μητροπολιτικού Συμβουλίου περί της ανάγκης του έργου. 4. Θεώρησις της μελέτης παρά της αρμοδίας τεχνικής υπηρεσίας του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών κ.λ.π. 5. Εγκρισις του Υπουργού των Εκκλησιαστικών κ.λ.π.", ενώ ο επακολουθήσας Ν. 5148/31 "Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Ν.Δ/τος της 17.7.1923 κ.λ.π." (Α' 234), προέβλεπε στο άρθρο 22 (κωδικοποιηθέν εν συνεχεία ως άρθρο 60 του Π.Δ/τος της 6.9 - 13.10.1931 "Περί κωδικοποιήσεως των περί ενοριακών ναών κ.λ.π. διατάξεων", Α' 363) τα εξής : "Απαγορεύεται του λοιπού η ανέγερσις ναών εν γένει . . . άνευ αδείας και εγκρίσεως της σχετικής μελέτης παρά του Υπουργού της Παιδείας και των Θρησκευμάτων. Προς παροχήν της ως άνω αδείας, προκειμένου περί έργων ναών . . . προαπαιτείται : (1) Αναγραφή της σχετικής δαπάνης εις τον οικείον προϋπολογισμόν του ναού . . . (2) Ειδική πράξις της Ενοριακής Επιτροπείας . . . (3) Γνωμοδότησις του οικείου Μητροπολιτικού Συμβουλίου . . . περί της ανάγκης του έργου (4) Θεώρησις της μελέτης παρά του εν τη Δ/νση Θρησκευμάτων Γραφείου Εκκλησιαστικής Αρχιτεκτονικής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων". Ακολούθησε ο Α.Ν. 1369/38 "Περί ιερών ναών και εφημερίων" (Α' 317), ο οποίος όριζε στο άρθρο 41 ότι "1. Διά την ανέγερσιν παντός Ναού οιουδήποτε δόγματος απαιτείται άδεια του αρμοδίου κατά περιφέρειαν Μητροπολίτου και έγκρισις του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας. 2. . . . ". Η διάταξη αυτή έπαυσε να ισχύει από της θεσπίσεως του Α.Ν. 2200/40 "Περί ιερών ναών και εφημερίων" (Α' 42), με το άρθρο 24 παρ. 1 του οποίου εισήχθη η εξής, παρεμφερής προς την ανωτέρω, διάταξη "Προς ανέγερσιν παντός ναού ή άλλου χώρου λατρείας οιουδήποτε θρησκεύματος ή δόγματος απαιτείται άδεια της αρμοδίας εκκλησιαστικής αρχής και έγκρισις του υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας . . .". Εν τούτοις με το άρθρο 9 του Ν.Δ/τος 586/41 (Α' 350), κυρωθέντος εξ υπαρχής με την υπ' αριθμ. 184/46 Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου (Α' 112), η ως άνω διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 του Α.Ν. 2200/40 αντικατεστάθη με την προϊσχύσασα διάταξη του άρθρου 41 του Α.Ν. 1369/38. Περαιτέρω, το άρθρο 25 του Α.Ν. 2200/40, συμπληρωθέν με το άρθρο 1 του Ν.Δ/τος 1300/42 (Α' 111) κυρωθέντος με την μνημονευθείσα ήδη Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, όριζε τα εξής : "1. Απαγορεύεται η εκτέλεσις έργων ανεγέρσεως ναών . . . άνευ προηγουμένης εγκρίσεως της σχετικής μελέτης υπό του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας. Η σχετική έγκρισις χορηγείται μετά γνωμοδότησιν περί της ανάγκης του έργου του οικείου μητροπολιτικού συμβουλίου. 2. Αι μελέται συντάσσονται απαραιτήτως υπό διπλωματούχου μηχανικού ή αρχιτέκτονος, υποβάλλονται δε εις το Υπουργείον Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας διά του μητροπολιτικού συμβουλίου εις τριπλούν . . . Αι μελέται εγκρίνονται υπό του Υπουργού Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας . . . 3. Τα κατά τόπους γραφεία σχεδίου πόλεων του Υπουργείου Συγκοινωνίας έχουσιν αρμοδιότητα μόνον επί του πολεοδομικού μέρους των εκτελουμένων έργων, των σχετικών αδειών χορηγουμένων υπό της αρμοδίας προς έγκρισιν των εκκλησιαστικών έργων Αρχής, διά της εγκρίσεως της μελέτης. Αι αρμοδιότητες των υπηρεσιών Αντιαεροπορικής Αμύνης και Πολεοδομικής Επιτροπής διατηρούνται εν ισχύϊ. 4. . . . . Πάντα τα Εκκλησιαστικά έργα . . . υπάγονται εις την Διεύθυνσιν Θρησκευμάτων. Κατά την υποβολήν της μελέτης ανεγέρσεως νέου Ναού . . . πλην της μελέτης απαιτείται και τοπογραφικό διάγραμμα . . . εν ω εμφαίνεται η θέσις του Ναού . . . εν σχέσει με τους πέριξ οδούς και τας οικοδομικάς γραμμάς. Το τοπογραφικόν τούτο διάγραμμα θεωρείται πρώτον από το αρμόδιον γραφείον σχεδίου πόλεως, όπερ ελέγχει τούτο μόνον από απόψεως εφαρμογής του σχεδίου πόλεως". Εξ άλλου, ο υπ' αριθμ. 2/28.4.1969 - 19.9.1970 Κανονισμός της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος "Περί Ιερών Ναών, Ενοριών και Εφημερίων" (Α' 193), εκδοθείς βάσει της εξουσιοδοτήσεως του άρθρου 32 παρ. 2 του Ν.Δ/τος 126/69 "Περί Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος" (Α' 27), προέβλεπε στο άρθρο 23 τα εξής : "1. Διά την ανέγερσιν παντός Ναού απαιτείται άδεια του αρμοδίου κατά περιφέρειαν Αρχιερέως της Εκκλησίας της Ελλάδος . . . . 2. . . . 3. Απαγορεύεται η εκτέλεσις έργων ανεγέρσεως Ναών . . . άνευ προηγουμένης εγκρίσεως της σχετικής μελέτης υπό της παρά του Ο.Δ.Δ.Ε.Π. Ενιαίας Τεχνικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας. Η σχετική έγκρισις χορηγείται μετά γνωμοδότησιν περί της ανάγκης του έργου του οικείου Μητροπολιτικού Εκκλησιαστικού Συμβουλίου. 4. Τα κατά τόπους γραφεία σχεδίου πόλεως του Υπουργείου Δημοσίων Εργων έχουσιν αρμοδιότητα μόνον επί του πολεοδομικού μέρους των εκτελουμένων έργων, των σχετικών αδειών χορηγουμένων υπό της αρμοδίας προς έγκρισιν των Εκκλησιαστικών Εργων παρά τη Ιερά Συνόδω Επιτροπής, διά της εγκρίσεως της μελέτης. Αι αρμοδιότητες των υπηρεσιών Αντιαεροπορικής Αμύνης και Πολεοδομικής Επιτροπής διατηρούνται εν ισχύϊ. 5. . . . ". Ακολούθησε η έκδοση του Ν. 590/77 "Περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος" (Α' 146), ο οποίος ορίζει στο άρθρο 47 παρ. 2, όπως συμπληρώθηκε ως άνω, τα εξής : "Διά την ανέγερσιν . . . Ιερών Ναών . . . την σχετικήν άδειαν χορηγεί ο ΟΔΕΠ διά της εγκρίσεως της σχετικής μελέτης υπό της αρμοδίας Τεχνικής Υπηρεσίας αυτού, μετά γνωμοδότησιν της παρ' αυτώ Επιτροπής Εργων και της κατά τόπον αρμοδίας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας καιΕργων. Τα κατά τόπους Φραφεία Σχεδίου Πόλεως έχουν αρμοδιότητα μόνον επί της εφαρμογής των όρων δομήσεως", ενώ με τον υπ' αριθμ. 8/1980 Κανονισμό της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, εκδοθέντα βάσει της εξουσιοδοτήσεως του άρθρου 36 παρ. 6 του ανωτέρω νόμου, ορίσθηκε ότι το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο της Ενορίας αποφασίζει και "περί ανεγέρσεως ναού" (άρθρο 9 παρ. 3 εδ. α') καθώς και ότι "Διά την ανέγερσιν παντός Ναού απαιτείται άδεια του αρμοδίου κατά περιφέρειαν Μητροπολίτου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πάσα κατά παράβασιν της ανωτέρω διατάξεως επιχειρουμένη ανέγερσις εμποδίζεται υπό της Αστυνομικής Αρχής, ο δε τυχόν ανεγειρόμενος ούτως Ι. Ναός κατεδαφίζεται παρά της Αστυνομικής Αρχής συμφώνως τω Νόμω" (άρθρ. 15 παρ. 1). Τέλος, με το άρθρο πρώτο του Ν. 1811/88 (Α' 231) κυρώθηκε και απέκτησε ισχύ νόμου η από 11.5.1988 σύμβαση, συναφθείσα μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και έχουσα ως αντικείμενο την παραχώρηση στο Δημόσιο της δασικής και αγροτολιβαδικής περιουσίας των δεσμευομένων από την σύμβαση Ιερών Μονών. Με το άρθρο τρίτο παρ. 1 του αυτού νόμου ορίσθηκε ότι από τις κυρώσεις της ως άνω συμβάσεως καταργείται ο Οργανισμός Διοικήσεως Εκκλησιαστικής Περιουσίας (Ο.Δ.Ε.Π.) - ως άλλωστε προέβλεπε και η κυρωθείσα σύμβαση - οι δε μόνιμοι υπάλληλοι του Οργανισμού μετατάσσονται και οι υπηρετούντες σ' αυτόν με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου μεταφέρονται σε υπηρεσίες αρμοδιότητος των Υπουργείων Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Γεωργίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων, σύμφωνα με τις ειδικώτερες σχετικές ρυθμίσεις των παρ. 3 έως 8 του αυτού άρθρου.

8. Επειδή εκ των παρατεθεισών διατάξεων προκύπτει ότι κατά τις διατάξεις που ίσχυσαν προ της θεσπίσεως του υπ' αριθμ. 2/1970 Κανονισμού της Ιεράς Συνόδου, προς ανέγερση Ιερού Ναού της επικρατούσης θρησκείας απαιτείτο, πλην της αδείας της οικείας εκκλησιαστικής αρχής και άδεια πολιτειακού οργάνου, ήτοι του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, χορηγουμένης κατόπιν εγκρίσεως της οικείας τεχνικής μελέτης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπ' αυτόν Υπουργείου. Συνάγεται επίσης εκ των αυτών διατάξεων ότι το πρώτον με τον υπ' αριθμ. 2/1970 Κανονισμό προεβλέφθη (άρθρο 23 παρ. 3) η έγκριση της μελέτης ανεγέρσεως Ιερού Ναού από την Τεχνική Υπηρεσία της Εκκλησίας (βλ. άρθρο 42 παρ. 6 εδ. β' του Ν.Δ/τος 126/69) ήτοι από υπηρεσία του λειτουργούντος στο πλαίσιο της διοικητικής οργανώσεως της Εκκλησίας Οργανισμού Διοικήσεως και Διαχειρίσεως της Εκκλησιαστικής Περιουσίας (Ο.Δ.Δ.Ε.Π.), την αυτή δε κατά βάση, ρύθμιση του ζητήματος περιέλαβε και ο ισχύων Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος (Ν. 590/77), ορίζοντας στο άρθρο 47 παρ. 3 ότι η άδεια ανεγέρσεως Ιερού Ναού χορηγείται από τον Ο ΪΔ.Δ.Ε.Π. (μετονομασθέντα εν τω μεταξύ, με το άρθρο 46 παρ. 5 του Ν. 590/77, σε Οργανισμό Διοικήσεως της Εκκλησιαστικής Περιουσίας - Ο.Δ.Ε.Π.), κατόπιν εγκρίσεως της σχετικής μελέτης από την Τεχνική Υπηρεσία του Οργανισμού. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και εφ' όσον διά του Ν. 1811/88 επήλθε καθολική κατάργηση του Ο.Δ.Ε.Π. (πρβλ. ΣτΕ 3646/89), χωρίς να προβλεφθεί ειδικώς η άσκηση από άλλο όργανο της κατά το άρθρο 47 παρ. 3 του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας αρμοδιότητος του Οργανισμού, του οποίου μάλιστα οι τεχνικοί υπάλληλοι (αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί κ.λ.π.) μετετάγησαν σε υπηρεσίες του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., πρέπει, κατά την γνώμη που επικράτησε να γίνει δεκτό ότι η αρμοδιότητα της χορηγήσεως αδείας ανεγέρσεως Ιερού Ναού της επικρατούσης θρησκείας, κατόπιν εγκρίσεως της σχετικής τεχνικής μελέτης, ανήκει ήδη στις υπαγόμενες στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων υπηρεσίες, στις οποίες ανήκει, βάσει των οικείων γενικών διατάξεων, η αρμοδιότητα εφαρμογής των όρων δομήσεως, ελέγχου των μελετών και χορηγήσεως αδείας εκτελέσεως οικοδομικών έργων, παραφυλασσομένης πάντως της σχετικής αρμοδιότητος του οικείου Μητροπολίτη (βλ. άρθρο 15 παρ. 1 του υπ' αριθμ. 8/1980 Κανονισμού της Ιεράς Συνόδου), αφορώσης στην έκδοση αδείας, η οποία, εκδιδομένη κατόπιν ελέγχου του ζητήματος της ανεγέρσεως Ιερού Ναού από απόψεως εκκλησιαστικής νομοθεσίας και τάξεως, αποτελεί προϋπόθεση της νομίμου ασκήσεως της ως άνω αρμοδιότητος της πολεοδομικής αρχής. Κατά την γνώμη όμως ενός Συμβούλου, προς την οποία συνετάγη ένα των μελών με συμβουλευτική ψήφο, μετά την κατάργηση, με τον Ν. 1811/88, του Ο.Δ.Ε.Π., η αρμοδιότητα της εκδόσεως αδείας ανεγέρσεως Ιερού Ναού της επικρατούσης θρησκείας δεν περιήλθε στις υπαγόμενες στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων υπηρεσίες για τους εξής λόγους : Κατά την ψήφιση του Ν. 1577/85, η Βουλή απέκρουσε την προταθείσα κατάργηση του άρθρου 47 παρ. 2 του Ν. 590/77 (σκοπούσα, κατά την σχετική εισηγητική έκθεση, στην "ενοποίηση της νομοθεσίας για την χορήγηση οικοδομικών αδειών"), αρκεσθείσα στην τροποποίηση της ρυθμίσεως αυτής, διά της προβλέψεως (άρθρο 29 παρ. 7 του Ν. 1577/85) της εκδόσεως, επί χορηγήσεως αδείας ανεγέρσεως Ιερού Ναού, απλής γνώμης της κατά τόπο αρμοδίας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. Εντεύθεν συνάγεται σαφής βούληση του νομοθέτη, συνάδουσα άλλωστε και προς την κατοχυρουμένη στο άρθρο 3 παρ. 1 του Συντάγματος αυτοδιοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος, να παραμείνει οπωσδήποτε στους κόλπους της Εκκλησίας, ως αφορώσα στην μορφολογία και την λειτουργικότα αυτού τούτου του χώρου τελέσεως της λατρείας, η αρμοδιότητα χορηγήσεως αδείας ανεγέρσεως Ιερού Ναού. Μετά δε την κατάργηση του Ο.Δ.Ε.Π και εφ' όσον ελλείπει ειδικώτερη ρύθμιση, η ως άνω αρμοδιότητα περιήλθε, κατά την γνώμη αυτή, στο όργανο στο οποίο ανήκει, κατά το άρθρο 4 του Ν. 590/77, η γενική αρμοδιότητα "επί παντός ζητήματος αφορώντος εις την Εκκλησίαν", ήτοι στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.

9. Επειδή, εν όψει της γνώμης που επικράτησε, οι προσβαλλόμενες άδειες της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, με τις οποίες, κατόπιν εγκρίσεως της σχετικής τεχνικής μελέτης επετράπη η ανέγερση του νέου Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλαμαριάς και η κατεδάφιση του παλαιού έχουν εκδοθεί, από αναρμόδιο όργανο και πρέπει για τον λόγο αυτό, εξεταζόμενο και αυτεπαγγέλτως, να ακυρωθούν. Λόγω όμως της μείζονος σπουδαιότητος του τιθεμένου ζητήματος, το Τμήμα κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί προς εκδίκαση στην επταμελή σύνθεση του Τμήματος, ενώπιον της οποίας ορίζει δικάσιμο την 2α Νοεμβρίου 1993 και εισηγητή τον Πάρεδρο Δημήτριο Γρατσία.

Δ ι α  τ α ύ τα

Απορρίπτει ως απαράδεκτη την υπό κρίση αίτηση, κατά το μέρος που ασκείται από την Α.Χ.. Επιβάλλει σε βάρος της ανωτέρω την δικαστική δαπάνη της Εκκλησίας της Ελλάδος εκ δρχ. δεκατεσσάρων χιλιάδων (14.000) και των παρεμβαινόντων εκ δρχ. δεκαεννέα χιλιάδων εξακοσίων (19.600). Παραπέμπει κατά τα λοιπά την υπόθεση στο Τμήμα υπό επταμελή σύνθεση. Ορίζει ενώπιον τούτου δικάσιμο την 2α Νοεμβρίου 1993 και εισηγητή τον Πάρεδρο Δημήτριο Γρατσία. Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 10 Φεβρουαρίου 1993

Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Τ. Κούνδουρος

Η Γραμματέας Α. Κολιοπούλου

Και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 11ης Μαϊου 1993.

Ο Πρόεδρος του Δ' Τμήματος Χ. Φατούρος

Ο Γραμματέας του Δ' Τμήματος Μιχ. Καλαντζής