Αριθμός 644/2000

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Γ΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 7 Ιανουαρίου 1999 με την εξής σύνθεση : Γ. Σταυρόπουλος, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Π. Ν. Φλώρος, Α. Γκότσης, Σύμβουλοι, Ν. Στάθης, Κ. Πισπιρίγκος, Πάρεδροι. Γραμματέας η Σ. Χάρου.

Γ ι α να δικάσει την από 12 Μαΐου 1998 αίτηση :

τ ο υ  Ι.Τ., ιερέως, κατοίκου Πατρών, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Δημ. Παπουτσιδάκη (Α.Μ. 3799), που τον διόρισε στο ακροατήριο,

κ α τ ά  των: 1) Εκκλησίας της Ελλάδος, που εδρεύει στην Αθήνα (Ιασίου 1), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Αθ. Λιούμα (Α.Μ. 1196), που τον διόρισε με απόσπασμα πρακτικού Δ. Ι. Σ. και 2) Ι. Μ. Πατρών, η οποία δεν παρέστη.

Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθεί η 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 πράξη-απόφαση της Δ. Ι. Σ. της Ε. της Ελλάδος. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Κ. Πισπιρίγκου.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον πληρεξούσιο της Εκκλησίας, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι ,

Α φ ο ύ  μ ε λ έ τ η σ ε  τ α  σ χ ε τ ι κ ά  έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε  κ α τ ά  τ ο ν  Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την κρινόμενη αίτηση κατεβλήθησαν τα νόμιμα τέλη (διπλότυπα υπ' αριθμ. 9229883-4/1998 της ΔΟΥ Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών) και το παράβολο (υπ' αριθμ. Α. 125210/1998 ειδικό γραμμάτιο παραβόλου).

2. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ακύρωση της υπ' αριθμ. 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 απόφασης της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, με την οποία ο αιτών εφημέριος μετατέθηκε από τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατρών στον Ιερό Ναό Αγίου Γερασίμου Πατρών.

3. Επειδή, στο άρθρο 37 παρ. 7 του Ν. 590/1977 "περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος" (Α 146) ορίζονται τα εξής: "7. Τακτικός εφημέριος μετατίθεται: α) τη αιτήσει του, β) αποφάσει της Δ.Ι.Σ. μετά ητιολογημένην πρότασιν του οικείου Αρχιερέως, του συνολικού αριθμού των ουτωσί μετατιθεμένων εν εκάστη Μητροπόλει μη δυναμένου να υπερβή τους τρεις κατ' έτος, διά δε την Ιεράν Αρχιεπισκοπήν Αθηνών τους δέκα και γ) λόγω ποινής επιβαλλομένης τελεσιδίκως υπό του Συνοδικού Δικαστηρίου κατά τα ειδικώτερον εν τω νόμω περί Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων οριζόμενα". Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, η μετάθεση εφημέριου με απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (Δ.Ι.Σ.) εντός του συνολικού αριθμού μεταθέσεων εφημερίων που ορίζει για κάθε έτος ο ίδιος ο νομοθέτης, προβλέπεται στην περίπτ. β΄ ως μέτρο διοίκησης του ενοριακού βίου που μπορεί να λαμβάνεται χάριν του γενικότερου συμφέροντος της Εκκλησίας, για αντικειμενικούς λόγους, ύστερα από σχετική αιτιολογημένη πρόταση του οικείου Αρχιερέα. Συνεπώς, στην περίπτωση αυτή, η μετάθεση δεν έχει χαρακτήρα ποινής που επιβάλλεται για τον πειθαρχικό κολασμό πράξεων του εφημέριου, ούτε αποτελεί διοικητικό μέτρο παρεπόμενο πειθαρχικής ποινής, δεδομένου, άλλωστε, ότι στην περιπτ. γ΄ της ίδιας διάταξης ειδικώς προβλέπεται, κατ' αντιδιαστολή, η μετάθεση εφημέριου "λόγω ποινής" που επιβάλλουν τα πειθαρχικά όργανα της Εκκλησίας. Εξ άλλου, η απόφαση της ΔΙΣ που εκδίδεται κατ' εφαρμογή της περιπτ. β΄ πρέπει να καθορίζει, μεταξύ άλλων, τον ενοριακό Ιερό Ναό στον οποίο οφείλει να υπηρετεί εφεξής ο μετατιθέμενος εφημέριος, διότι χωρίς τον ορισμό αυτό δεν έχει χαρακτήρα εκτελεστής πράξης μετάθεσης.

4. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο Μητροπολίτης Πατρών, με το υπ' αριθμ. 312/3.4.1995 έγγραφό του προς την Διαρκή Ιερά Σύνοδο, πρότεινε να μετατεθούν από τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατρών ο αιτών και οι εφημέριοι Φίλιππος Γουργουλιάτος και Κωνσταντίνος Γκοτσόπουλος, διότι διεπίστωσε ότι μεταξύ τους υπήρχε πνευματική διάσταση που δεν τους επέτρεπε να συνυπάρχουν και να συλλειτουργούν ως εφημέριοι. Η πνευματική διάσταση των εφημερίων, όπως εξέθεσε στο έγγραφό του ο Μητροπολίτης Πατρών, υπήρξε οξύτατη, είχε ως αποτέλεσμα την ανάμειξή τους σε διαδικαστικές πράξεις ενώπιον της ποινικής Δικαιοσύνης, έλαβε δε μεγάλη δημοσιότητα μέσω των τοπικών εφημερίδων και τηλεοπτικών σταθμών και, ως εκ τούτου, προκάλεσε σκανδαλισμό των πιστών. Εν όψει αυτών, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος με την υπ' αριθμ. 54/Συν. ΙΖ/6.4.1995 απόφασή της έκρινε ότι ο αιτών και οι άλλοι δύο εφημέριοι του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Πατρών έπρεπε να μετατεθούν, σύμφωνα με την πρόταση του Μητροπολίτη Πατρών, "ίνα ειρηνεύση η ενορία", αλλά δεν καθόρισε ενοριακό Ιερό Ναό στον οποίο όφειλε, κατά την κρίση της, να υπηρετεί εφεξής ο αιτών. Στη συνέχεια ο Μητροπολίτης Πατρών με την υπ' αριθμ. 342/6.4.1995 πράξη του εκάλεσε τον αιτούντα να αναλάβει καθήκοντα εφημέριου στον Ιερό Ναό Αγίου Γερασίμου Πατρών από 7.4.1995 και με το υπ' αριθμ. 44/30.1.1998 έγγραφό του προς την Διαρκή Ιερά Σύνοδο προσδιόρισε τον Ιερό Ναό Αγίου Γερασίμου Πατρών ως νέα εφημεριακή θέση του αιτούντος. Τέλος, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος εξέδωσε την προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 απόφασή της, με την οποία, αφού αναφέρθηκε στα υπ' αριθμ. 312/3.4.1995 και 44/30.1.1998 έγγραφα του Μητροπολίτη Πατρών και στην υπ' αριθμ. 54/Συν. ΙΖ/6.4.1995 απόφασή της, όρισε ότι ο αιτών μετατίθεται στον Ιερό Ναό Αγίου Γερασίμου Πατρών, τον ορισμό δε αυτό χαρακτήρισε "αποδεκτή διασάφηση" της μετάθεσης.

5. Επειδή, όπως ήδη αναφέρθηκε, στην υπ' αριθμ. 54/Συν. ΙΖ/6.4.1995 απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου δεν ορίσθηκε ενοριακός Ιερός Ναός, στον οποίο όφειλε να υπηρετεί εφεξής ως μετατιθέμενος ο αιτών, μολονότι κρίθηκε ότι συνέτρεχε λόγος για την μετάθεσή του από τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατρών "ίνα ειρηνεύση η ενορία". Συνεπώς, η απόφαση αυτή για τη μετάθεση του αιτούντος δεν είχε χαρακτήρα εκτελεστής διοικητικής πράξης, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην τρίτη σκέψη. Αντιθέτως, η προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου έχει χαρακτήρα εκτελεστής πράξης μετάθεσης του αιτούντος διότι, όπως προκύπτει από το σώμα της, εκδόθηκε αφού ελήφθησαν υπ' όψιν α) η ως άνω υπ' αριθμ. 54/Συν. ΙΖ/6.4.1995 απόφαση ΔΙΣ και β) τα υπ' αριθμ. 312/3.4.1995 και 44/30.1.1998 έγγραφα του Μητροπολίτη Πατρών, επί τη βάσει των οποίων η Διαρκής Ιερά Σύνοδος ερεύνησε πλήρως εκ νέου την υπόθεση, ενέμεινε στην αρχική κρίση της για την ανάγκη μετάθεσης του αιτούντος από τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατρών και αποφάσισε τη μετάθεση του αιτούντος στον Ιερό Ναό Αγίου Γερασίμου Πατρών, κατ' αποδοχή της σχετικής πρότασης του Μητροπολίτη Πατρών. Εξ άλλου, με τον χαρακτηρισμό "αποδεκτή διασάφηση" τον οποίο έδωσε, με την προσβαλλόμενη απόφασή της, στον ορισμό του Ιερού Ναού Αγίου Γερασίμου Πατρών ως του ενοριακού Ιερού Ναού στον οποίο μετατέθηκε ο αιτών, η Διαρκής Ιερά Σύνοδος θέλησε, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, να προσδώσει αναδρομική ισχύ στην απόφασή της, ώστε επί τη βάσει αυτής να επέλθει το έννομο αποτέλεσμα της μετάθεσης του αιτούντος από 6.4.1995 και, κατ' αυτό τον τρόπο, να αντικατασταθούν η υπ' αριθμ. 54/Συν. ΙΖ/6.4.1995 απόφαση ΔΙΣ και η υπ' αριθμ. 342/6.4.1995 πράξη του Μητροπολίτη Πατρών από τον χρόνο της έκδοσής τους και όχι απλώς για το μέλλον, δεδομένου μάλιστα ότι, όπως προβάλλει ο αιτών και δεν αρνείται η Διοίκηση, η πράξη του Μητροπολίτη Πατρών εκτελέσθηκε ως μετάθεση του αιτούντος.

6. Επειδή, η πνευματική διάσταση εφημερίων, η οποία δεν τους επιτρέπει να συνυπάρχουν και να συλλειτουργούν στον ίδιο Ιερό Ναό, αποτελεί νόμιμο λόγο μετάθεσής τους κατά το άρθρο 37 παρ. 7 περιπτ. β΄ του Ν. 590/1977, όταν μάλιστα γίνεται ευρύτερα γνωστή και προκαλεί, κατά την κρίση της Διοίκησης, σκανδαλισμό των πιστών. Στην περίπτωση αυτή, η υπόθεση εξετάζεται από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο κατά τρόπο αντικειμενικό και η μετάθεση αποφασίζεται ως μέτρο διοίκησης του ενοριακού βίου που αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του γενικότερου συμφέροντος της Εκκλησίας, χωρίς να ερευνάται για την λήψη του μέτρου αυτού η υπαιτιότητα των εφημερίων και, ως εκ τούτου, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη ακρόαση των ενδιαφερομένων κατά το άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγματος (πρβλ. ΣτΕ 4113/1983 Ολομ.). Συνεπώς, σύμφωνα με τα εκτεθέντα, νομίμως και με επαρκή αιτιολογία μετατέθηκε, χάριν του γενικότερου συμφέροντος της Εκκλησίας, στην προκειμένη περίπτωση ο αιτών με την προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου επί τη βάσει όσων εξέθεσε ο Μητροπολίτης Πατρών με το υπ' αριθμ. 312/3.4.1995 έγγραφό του, το οποίο αποτελεί την κατ' άρθρο 37 παρ. 7 περ. β΄ του Ν. 590/1977 αιτιολογημένη πρόταση και είναι απορριπτέοι, ως αβάσιμοι, οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους προβάλλεται ότι κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντ. δεν τηρήθηκε ο τύπος της προηγούμενης ακρόασης του αιτούντος και ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν φέρει νόμιμη και επαρκή αιτιολογία. Άλλωστε, ο αιτών περιορίζεται σε ισχυρισμούς περί έλλειψης υπαιτιότητάς του και δεν αμφισβητεί τις διαπιστώσεις του Μητροπολίτη Πατρών περί ύπαρξης πνευματικής διάστασης μεταξύ των εφημερίων και περί σκανδαλισμού των πιστών, ούτε προβάλλει ότι κατά τον χρόνο της έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης είχαν αποκατασταθεί οι σχέσεις και είχε καταστεί δυνατή η συνύπαρξη των εφημερίων. Περαιτέρω, όμως, η αναδρομή της προσβαλλόμενης απόφασης σε χρόνο προγενέστερο εκείνου της έκδοσής της δεν είναι νόμιμη, υπό τα δεδομένα που περιγράφονται στην πέμπτη σκέψη, μη ερειδόμενη, στο άρθρο 37 παρ. 7 στοιχείο β΄ του Ν. 590/1977.

7. Επειδή, συνεπώς, πρέπει να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη υπ' αριθμ. 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου μόνο ως προς την αναδρομή της σε χρόνο προγενέστερο του χρόνου της έκδοσής της, κατά μερική αποδοχή της κρινόμενης αίτησης και, κατά τα λοιπά, να απορριφθεί η αίτηση και να συμψηφισθεί μεταξύ των διαδίκων η δικαστική δαπάνη, λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αυτών.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Δέχεται εν μέρει την αίτηση.Ακυρώνει την υπ' αριθμ. 51/Συν. ΙΕ/3.2.1998 απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, με την οποία ο αιτών μετατέθηκε από τον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατρών στον Ιερό Ναό Αγίου Γερασίμου Πατρών, μόνο ως προς την αναδρομή της σε χρόνο προγενέστερο του χρόνου της έκδοσής της, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.Απορρίπτει την αίτηση κατά τα λοιπά.Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου καιΣυμψηφίζει μεταξύ των διαδίκων την δικαστική δαπάνη. Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου 1999

Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Γ. Σταυρόπουλος Η Γραμματέας Σ. Χάρου

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 3ης Φεβρουαρίου 2000.

Ο Πρόεδρος του Γ΄ Τμήματος Γ. Δεληγιάννης Ο Γραμματέας του Γ΄ Τμήματος Α. Γαϊτάνης